آیت الله حسن زاده آملی حفظه الله،  در درس خویش می فرمود: انسان هفت سوراخ در سر دارد که شامل دو چشم، دو گوش، دو سوراخ بینی و یک دهان، هر یک از این ها می تواند یک راه دوزخ یا راه بهشت باشد.

به نظر آیت الله ، این سر است که در انسان نوعی مرکزیت و محوریت دارد و اگر آدمی سر خویش را به درستی تحت محافظت قرار دهد، خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت را نصیب خود ساخته است؛ اما اگر در این باره کوتاهی کند، سرانجام بدی را برای خویش رقم زده و بدبخت دنیا و آخرت می شود.

هوس های آدمی ارتباط با این هفت سوراخ دارد و این راه ها و درهایی است که آدمی را به جهان خارج ارتباط می دهد و هوس های نفسانی را بر می انگیزد. می دانیم گوش و چشم می شنود و می بیند و زمینه را برای هوسرانی فراهم می آورد و خواهش های نفسانی را بیدار می کند. بینی نیز قوه بویایی و زبان و کام نیز قوه چشایی انسان را تشکیل می دهد که خود عامل هوس هایی برای نفس و خواهش هایی برای اوست.

بر اساس آیات و روایات دوزخ هفت در دارد که به نظر می رسد که هر یک از این سوراخ ها یکی از آن هفت در دوزخ را تشکیل می دهد و آدمی را دچار هوس ها و خواهش های نفسانی و بدفرجامی و بدبختی می کند.

اگر انسان بتواند این درها را به طوری زیر نظر قرار دهد و مهار و مدیریت نماید، می تواند همین درهای دوزخی را به درهای بهشت تبدیل کند و از هر یک به بهشتی وارد شود.

مولوی در این باره سروده است:

واگشایم هفت سوراخ نفــــاق             در ضیای ماه بی خف و محــــاق

البته در آدمی دو سوراخ دیگر در پایین تنه است که شامل قُبُل و دُبُر است. پس در مجموع نه سوراخ برای آدمی است. اما از نظر علما و فرهیختگان این دو سوراخ دیگر، آن اندازه در سرنوشت آدمی دخیل نیستند، هر چند که به نظر می رسد که شهوت جنسی آدمی که بلای جان همگی است به این دو سوراخ به ویژه سوراخ جلوی بستگی دارد، اما از آن جایی که این دو سوراخ در پایین تنه آدمی، مطیع سوراخ های بالا تنه آدمی است و از خودش استقلال ندارد نمی تواند اصالت داشته باشد؛ زیرا اگر کاری در این دو جا صورت می گیرد مرتبط با انتخابی است که در بالا سر و از طریق دستاوردهای سوارخ های هفت گانه سر انجام می گیرد.

به نظر می رسد که غیر از این هفت راه که می تواند آدمی را دوزخی یا بهشت کند، یک راه اختصاصی دیگر برای آدمی است که تنها راه بهشت است. این راه همان راه قلب است. قلب تنها راهی است که در آن تنها به بهشت باز می شود؛ زیرا عرش الله است و اگر چه انسان می تواند از راه درهای هفت گانه به این قلب وارد شود؛ ولی این زشتی ها و بدی ها هرگز نمی توانند به درون قلب در آید و در آن جا قرار گیرد؛ بلکه در همان بیرونی و کنار قلب خواهد ماند. از این روست که خداوند می فرماید که قلب با گناهانی که از راه سوراخ های هفت گانه به درون می آید ممکن است گرفتار زنگار(مطففین، آیه 14)، دفن و دسیسه(شمس، آیه 10) و طبع (نساء، آیه 155) و ختم (بقره، آیه 7) شود؛ ولی هرگز این مرکز راهبردی و عرش الهی تسلیم دشمن نخواهد شد. از همین روست که هماره قلب به عنوان عرش الهی خواهد ماند و تبدیل و تغییری در آن راه نمی یابد که خلقت و طبیعت آن را تغییر دهد(روم، آیه 30) بلکه قلب بر فطرت خود باقی خواهد ماند(همان) و در زمانی که خدا بخواهد و مشیت و اراده کند دوباره این فتیله بالا می آید و چراغ الهی از زیر خاک و دسیسه و دفینه شده بیرون آمده و جهان جان آدمی را روشن می کند.

از این روست که در آیات قرآنی همان طوری که سخن از هفت در دوزخ است از هشت در بهشت یاد شده (زمر، آیات 71 و 73) که مهم ترین و اصلی ترین آن همان در قلب است که حتی با گناه برای روز مبادا سالم خواهد ماند. اگر روزی آدمی این در قلب را با گناه خویش گل بگیرد، با این همه هرگز نمی تواند وارد این عرش الهی شود. این گونه است که قلب بیمار و مریض می شود، ولی هرگز این بستر فطرت الله تغییر و تبدیل نمی یابد و مکانی برای شیطان نخواهد شد؛ زیرا شیطان نمی تواند بر این عرش الهی سلطه یابد و تنها می تواند وسوسه گرانه کر و فری داشته باشد.